تست های شخصیت که یکی از پراستفاده‌ترین تست‌های روان شناسی هستند به طورکلی به دو نوع تقسیم می‌شوند: تست‌های شخصیت عینی و تست‌های شخصیت فرافکن یا برون‌فکن
تست شخصیت عینی
تست‌های شخصیت عینی به صورت یک پرسش نامه و پاسخ‌نامه در اختیار افراد قرار می‌گیرد. عموماً پرسش نامه‌ها شامل تعداد مشخصی جمله است که فرد نظر خود را در مورد هر یک از جملات در پاسخ‌نامه علامت‌گذاری می‌کند.
پرسش نامه‌هایی که در اختیار افراد قرار می‌گیرد به سؤالی که شما از روانشناس خود دارید مربوط می‌شود. مثلاً در مورد گرایش شغلی و انتخاب شغل مناسب، طراحی و ساختار تست وابسته به ویژگی ها و مهارت‌هایی می‌باشد که در افراد به صورت بالقوه وجود دارد. مثلا در مورد مشاوره پیش از ازدواج، طراحی و ساختار تست وابسته به سلامت عمومی روان، خلق و خو، عواطف و احساسات، رفتارهای عادی و روزمره فرد و ثبات خلق اوست.
ساختار پاسخ نامه‌ها معمولا در قالب “بلی، خیر” و یا پنج گزینه‌ای از “کاملاً موافق تا کاملاً مخالف” تنظیم شده که پاسخ دهنده یکی از گزینه‌هایی که به نظرش با باورهای او همخوانی بیشتری دارد انتخاب می‌کند. در پاسخ تست‌ها غلط یا درست وجود ندارد زیرا هر فرد عقیده و نظر خاصی دارد. علاوه بر این، تست‌های شخصیت ممکن است یک محدودیت زمانی مشخص داشته باشند. تعداد سؤالات تست شخصیتی به ناشر آزمون و ترجیح و انتخاب تست‌گیرندگان بستگی دارد. از طریق بررسی، نمره‌دهی و تفسیر پاسخ نامه‌ی تکمیل شده، متخصص می‌توان در مورد فرد، نظر، بینش و آگاهی پیدا کند و برای پرسش مطرح شده توسط مراجع، پاسخی نسبتاً صحیح و مناسب پیدا کند.
تست شخصیت فرافکن یا برون‌فکن
تست‌های شخصیت فرافکن به صورت سؤال مستقیم از مراجع ساخته و پرداخته نشده‌است. عموماً این تست‌ها به صورت تصاویری طراحی و ساخته شده‌اند و مراجع نظر خود را در مورد آن تصویر بیان می‌کند. معمولاً متخصص نظر مراجع را در مورد هر تصویر یادداشت می‌کند. این تست نیز نمره‌دهی و تفسیر خاص خود را دارد که باید بسیار دقیق و با حوصله انجام شود. در این تست نیز پاسخ صحیح و غلط وجود ندارد. بررسی و تفسیر این نوع از تست‌ها بسیار حساس و مهم است. در تست‌های فرافکن بیشتر از تست‌های عینی ممکن است نظر و جهت‌گیری متخصص در نتیجه تست تأثیرگذار باشد.
تست‌های فرافکن احساسات پنهان و تعارضات درونی فرد را مشخص می‌کند. بیشترین کاربرد این نوع از تست‌های شخصیت زمانی است که متخصص تشخیص می‌دهد لازم است به ناخوآگاه فرد دسترسی پیدا کند و به جنبه‌هایی از شخصیت مانند مکانیزم‌های دفاعی، اضطراب‌های پنهان و انگیزه‌های درونی که خود فرد از آن آگاهی ندارد، پی ببرد.
شباهت بین تست‌های عینی و فرافکن شخصیت
شباهت بین تست‌های عینی و فرافکن در این است که همه اینها در شرایط آزمایشی نسبتاً استاندارد انجام می‌شود. نوع تستی که در اختیار مراجع قرار می‌گیرد با توجه به درخواست مراجع و موضوعی که نیاز است استباط شود، تعیین می‌گردد. تصمیم‌گیری متخصص برای تعیین تست مناسب، با در نظر گرفتن سن، تحصیلات و فرهنگ مراجع صورت می‌گیرد. گرسنگی، تشنگی، خستگی و دیگر شرایط نامناسب می‌تواند در نتیجه تست تأثیر منفی داشته باشد و دقت تفسیر را کاهش دهد. آزمون دهنده باید به راهنمایی و توصیه‌های روانسنج توجه کند و به آن‌ها با دقت عمل کند.
کلمات کلیدی: روانسنجی، تست، تست شخصیت، تست‌های فرافکن شخصیت، تست‌های عینی شخصیت
مقالات پیشین
نقش تست و روانشناسی برای گزینش نیروی انسانی در مراکز دولتی و خصوصی
