آرامش چیست؟ از کجا می‌آید؟ و چطور می‌توان آن را به‌دست آورد؟
آرامش هیجانی مثبت و اطمینان بخش است که غالباً براساس نوع واکنش ما به رویدادها پیش می‌آید. زمانی که حادثه ناگواری برایمان اتفاق می‌افتد (a ) دچار پیامدهای ناگوار عاطفی (c ) می‌شویم. اما همیشه ما از a به b نمی‌رسیم (a”c ) درمیان این دو محرک (a ) و پاسخ (c )، افکار و باورهایی (b ) وجود دارد که پاسخ (c ) ما را نسبت به دیگران متفاوت و متمایز می‌کند. به عبارت دیگر همه انسان‌ها پاسخ یکسانی به رویدادها نمی‌دهند و در بین این محرک و پاسخ باورها و افکار یا اعتقاداتی وجود دارد که ما بر این اساس پاسخ می‌دهیم. در واقع آن‌چه که پاسخ‌مان را به رویدادها نشان می‌دهد، افکار ماست که تفاوت‌های فردی را ایجاد می‌کند. یعنی باورها و اعتقادات و نوع نگرش ما به رویدادها و مسایل پلی یا رابطه‌ای است بین رویدادها و اتفاقات و پاسخ ما به آن‌هاَ.
پاسخ (c ) “باورها (B ) “رویدادها (a )
باورهای ما در کل انتخاب شیوه‌ی پاسخ‌گویی، سبک زندگی، شغل، تحصیل، فعالیت‌ها، ازدواج، حالات روحی از جمله اضطراب‌ها و نگرانی‌ها، افسردگی، شادی، امید و تفاوت‌های اساسی ما نسبت به دیگران تأثیر به‌سزایی دارد. اگر پاسخ‌های ما نسبت به رویدادها غیرمنطقی باشد آرامش‌مان را از دست می‌دهیم، چون انسان به‌طور ذاتی در مغز خود، رفتار خود‌اصلاحی و خود‌تنظیمی دارد. پاسخ نامناسب ما به رویدادها نظم درونی‌مان را به هم می‌ریزد و موجب کاهش آرامش و یا افزایش اضطراب، استرس، افسردگی یا خشم می‌شود و چون باز هم توان مغز برای بودن در استرس شدید محدود است و نمی‌تواند خود را در طولانی مدت، در این وضعیت نگه دارد، به‌طور موقت آندروفین ترشح می‌کند و تا حدودی سطح اضطراب را کاهش می‌دهد تا در این شرایط بتواند با افکار غیرمنطقی و آسیب‌زای خود مبارزه (d ) و آن‌ها را اصلاح و بازسازی کند. تفاوت اصلی انسان‌ها در این‌جاست که اگر بتوانند عقاید و افکار خودآیند و خودتخریبی منفی را رها کنند و عقاید و افکار عقلانی‌تر و منطقی‌تری را جایگزین افکار غیرمنطقی کنند، موجب شناخت بهتر (ce ) و مؤثرتر (be ) می‌شوند. آرامش زمانی اتفاق می‌افتد که بتوانیم رفتار و باورهای منطقی راشناسایی کنیم. البته برخی از افراد تلاشی برای رساندن خود به این مرحله نمی‌کنند و آشفته و نگران می‌مانند.
شناخت بهتر(ce ) و رفتار مؤثرتر(be )
به‌طور مثال، زمانی را تصور کنید که اتفاقی افتاده و شما را به شدت عصبانی کرده و این رو پاسخی کاملاً هیجانی از خود نشان می‌دهید و هر چه پاسخ شما به آن رویداد سریع و عجولانه‌تر باشد احتمال خطای شما در پاسخ به آن حادثه بیشتر است. زیرا زمانی که اتفاقی می‌افتد و ما را ناراحت می‌کند، این حادثه بلافاصله به بخش لیمبیک یا بخش هیجان مغز مخابره می‌شود و اگر پاسخ ما خیلی سریع و بی‌وقفه باشد قطعاً پاسخی هیجانی از جمله خشم و پرخاشگری، انتقام یا رفتارهای تکانشی است. چون پاسخ‌های هیجانی برگرفته از منطق نیست، می‌تواند خطاهای زیادی داشته باشد و در 99 درصد اوقات موجب پشیمانی و ندامت می‌شود، ولی اگر مدتی صبر کنیم و بین رویدادی که رخ داده و پاسخی که ما می‌دهیم فاصله بیاندازیم، اطلاعات و پیام‌ها به قشر عالی مغز یا بخش منطق مخابره می‌شود و می‌توانیم تصمیم منطقی و بهتری بگیریم. به همین دلیل و سایر دلایلی که خارج از علم و آگاهی ماست خداوند متعال در قرآن کریم انسان را 19 بار به صبر توصیه فرموده است. صبر و اندیشه موجب فعال شدن بخش منطق و فروکش کردن هیجان و در نتیجه بالا رفتن احتمال تصمیم منطقی و درست می‌شود و پشیمانی ما را از رفتارهایمان کمتر سطح رنجش و ناراحتی‌مان را از خودمان کمتر و از این رو رضایت درونی را بیشتر و در نهایت زمینه ایجاد آرامش و شادی را بیشتر می‌کند. پس با این شیوه آرامش را به خود هدیه دهیم.
دکتر معصومه بهبودی مشاور خانواده