پرسش های جنسی کودکان ۴ تا ۶ سال از والدین

پرسش های جنسی کودکان 4 تا 6 سال از بزرگسالان
دکتر سمانه نیک خواه
دکتر سمانه نیک خواه

پرسش های جنسی کودکان 4 تا 6 سال

از این مقطع سنی به بعد سوالات کودکان در مورد تفاوت های بین دو جنس بیشتر و دقیق تر می شود. همچنین توجه کودک به وجود منابع دیگری غیر از والدین نیز جلب شده به تدریج برای یافتن پاسخ سوالات خود به سراغ دوستان، معلم مهد کودک و سایر افراد فامیل و آشنایان می رود. سوالاتي كه بچه ها معمولا از والدين خود مي پرسند از اين قرار است:

  • من در عروسی شما کجا بودم؟

در ابتدا باید این نکته برسی شود که کودک تا چه اندازه رابطه علت و معلولی را درک می‌کند. اگر هنوز به آن درجه از رشد ذهنی نرسیده است علت و معلول و تقدم و تأخر را درک کند، تقریبا لزومی به توضیح دقیق و خاص وجود ندارد، فقط با توجه به این واقعیت که به هر حال قسمتی از سلولهای تشکیل دهنده جنین قبل از ازدواج هم در بدن مادر وجود دارد، میتوان به کودک پاسخ داد که خیلی خیلی کوچک، به اندازه یک دانه عدس و نخود در دل مادر بوده و همه بچه ها بعد از عروسی پدر مادر به دنیا می آیند. بدیهی است که لزومی ندارد در این مورد بچه ها چه مدت بعد از عروسی وارد این دنیا می آیند، توضیح داده شود. چون دغدغه ذهنی او فقط این است که چرا خودش در عروسی نبوده است.

کودکانی که کمی بزرگتر هستند یا رابطه علت و معلولی را تا حدی درک می کنند بعضی اوقات هم این سوال را می‌پرسند، گاهی اوقات هم از شنیدن صحبت‌های بزرگترها متوجه می‌شوند که ازدواج کردن با بچه دار شدن ارتباط مستقیمی دارد و به همین دلیل این پرسش برایشان مطرح می‌شود که:

  • چرا آدمها باید ازدواج کند تا بچه دار شود؟

برای  پاسخ به این پرسش یا پرسش قبل در صورتی که کودک رابطه علت و معلولی را درک کند، می‌توان از مصادیق گیاهان یا پدیده‌های طبیعی محیط پیرامون او استفاده کرد. مثلاً “همانطور که برای رشد کردن درختان و گلها، هم آب لازم است و هم نور خورشید و یا برای درست کردن آتش هم چوب لازم است و هم کبریت، همینطور هم برای به دنیا آمدن بچه، هم مامان لازم است و هم بابا. مامان و باباها باید ازدواج کنند تا بچه به دنیا بیاید. در عکس عروسی که تو دیده ای مامان و بابا تازه ازدواج کرده اند و بعدش به دنیا آمدی، برای همین در این عکس حضور نداری.”

  • بچه ها چطوری به دنیا می آیند؟ یا من چطوری از دل تو بیرون آمدم؟

برای بسیاری از کودکان اگر بارداری یا زایمانی در خانواده و اطرافیان شان اتفاق افتاده باشد، اولین کنجکاوی آن با همین سوال آغاز می شود، پاسخ این سوال در این سال‌هایی که سزارین به شکل متداول زایمان خانم ها تبدیل شده است، ساده و راحت به نظر می‌رسد. برخی از مادران تنها جای بخیه های سزارین خود را به کودک نشان می دهند، بلکه اگر از اتاق عمل و لحظه تولد کودک خود فیلم  هم گرفته باشند، با نشان دادن آن به کودک خیال خود را از بابت پاسخ به این سوال کودک راحت می کنند. اگر چه عمل سزارین و توضیحات مربوط به آن، مطابق حقیقت است ولی لزوماً برای همه کودکان و همه سنین مناسبترین روش پاسخ‌دهی نیست. برخی از کودکان به طور کلی نسبت به خونریزی و زخم حساسیت و ترس زیادی دارند و دچار وحشت و اضطراب می‌شوند. به خصوص اگر توسط والدین و دیگران از زخمی شدن و خونریزی به شکل غیر معمولی ترسانده شده باشند. برای این گروه از کودکان استفاده از کلماتی مثل، بریدن، پاره کردن یا شکافتن شکم مادر با چاقو  موجب ترس و وحشت بسیار می شود. چون همیشه این کلمات و عبارات با ترس و درد تداعی می‌شود. به همین دلیل بهتر است از عبارت “باز کردن شکم توسط دکتر” استفاده  شود.

همانطور که قبلاً ذکر شد از مهمترین ویژگی این گروه سنی جستجوی پاسخ سوالات خود از منابع دیگر است. به علاوه از آنجایی که بزرگسالان تقریباً همیشه بدون توجه به حضور کودکان در اطراف خود در مورد همه مسائل مربوط به بزرگسالان صحبت می‌کنند، کودکان به تدریج متوجه می‌شوند که نوع دیگری از متولد شدن وجود دارد که به آن زایمان طبیعی گفته می‌شود. یکی از عادی ترین موقعیت هایی که کودکان را متوجه انواع متفاوت زایمان‌میکند وجود یک خانم باردار در خانواده و اطرافیان و گفتگوهای معمول خانم‌ها در مورد انتخاب بین زایمان طبیعی و سزارین و مزایا و مضرات هریک از آنها است. برای توضیح زایمان طبیعی به کودک می‌توان گفت که وقتی بچه در دل مادر به اندازه کافی بزرگ شد از دریچه ای که نزدیک محل جیش کردن مامان است خارج می‌شود. این دریچه در هنگام تولد بچه به اندازه کافی باز می‌شود و بعد از خروج مجدداً بسته می‌شود. در صورتی که کودک تمایل به دیدن دریچه داشته باشد، لازم است به او توضیح داده شود که چون دریچه در قسمت خصوصی بدن واقع شده نمی توان آن را به کسی نشان داد. ولی می‌‌توان شکل آن را به صورتی ساده روی کاغذ کشید تا کودک موضوع را بهتر درک کند.

  • بچه کجای شکم مامان است، همان جایی که غذاها هستند؟ یا مامان ها بچه هاشون را می خورند؟

پاسخ این سوال از آن درسته اطلاعاتی است که حتی اگر از طرف کودک مطرح نشود، والدین باید خود در توضیح آن پیش قدم شوند. چرا که کودک می‌بیند و می‌شنود که بچه در دل مامان است و طبیعی است که از ظاهر بدن انسان نتیجه بگیرد که حتی “قرص بچه” مثل غذا خورده می شود. چون در مواردی دیده شده که کودک ۴ _۵ ساله نگران بوده که هر بار مادر باردارش توالت می‌رود، جنین هم همراه ادرار و مدفوع در درون توالت بیفتد لازم است حتماً با تصاویر ساده اعضا و اندامهای داخلی بدن و جدا بودن معده و سیستم گوارش از محل بزرگ شدن بچه که “رحم” نام دارد به بچه نشان داده شود.

  • چرا مال اون شبیه مال من نیست؟

این سوال ممکن است در سه سالگی یا در هر سن دیگری که کودک متوجه تفاوت ها می شود پرسیده شود. این کنجکاوی معمولاً نه تنها درباره تفاوت اندام تناسلی بلکه درباره اندام های دیگری مثل، اندازه سینه خانم ها و رویش  سیبیل و موی آقایان هم وجود دارد. قبل از پاسخ دادن به چنین پرسشی باید توجه داشت که در این مقطع سنی اطلاع از کارکرد دقیق اندام ها نه قابل درک است و نه احتمالاً مورد نظر کودک. به همین دلیل می‌توان از تنوع و تفاوتی که در میان گیاهان و جانوران وجود دارد شروع کرد و گفتگو را به تفاوت‌های رنگ پوست و موی انسان ها به خصوص تفاوت‌های خودش با سایر اعضای خانواده رساند. بدیهی است که استفاده از تصاویر مختلف می‌تواند در توضیح تنوع و کثرت مخلوقات بسیار مفید و موثر باشد. نکته مهم در استفاده از تصاویر یا کلماتی که به کار برده می‌شود این است که فقط به تفاوت و تنوع اشاره شود و هیچ گونه قضاوت در مورد بهتر یا بدتر، زیبا و زشت بودن، صورت نگیرد و تنها بر این تاکید شود که رنگها و اشکال متفاوت همگی در کنار یکدیگر به زیبایی دنیا اضافه می‌کنند و اگر همه درختان و گلها، حیوانات و انسان ها شبیه هم بودند دیگر نه قابل تشخیص بودند و نه زیبا.

  • چرا دوستم به اندام تناسلی یک چیز دیگر می‌گوید؟

این پرسش علاوه بر کسب اطلاعات فرصت مناسبی برای آموزش و برخی از حریم هاست. چه کودک این عضو بدن خود را با نام اندام تناسلی بشناسد و چه با نام دیگری، به هر حال با اسامی متفاوتی که دوستان یا بزرگسالان دیگر به کار می‌برند مواجه می‌شود. احتمال زیادی هم وجود دارد که بسیاری از این اسامی را  یا به صرف جدید و بامزه و خنده دار بودن یا برای امتحان کردن میزان حساسیت و واکنش والدین بارها در جمع‌های خانوادگی یا عمومی تکرار کند. در چنین شرایطی لازم است به کودک توضیح داده شود که “اندام تناسلی او یا دوستش عضو متفاوت و عجیب و غریبی نسبت به سایر اعضا نیستند. همه آدمها اندام تناسلی دارند و همه آدم ها هم به توالت می‌روند. ولی چون مسئله لخت بودن و توالت رفتن یک مسئله خصوصی است هیچ کس درباره اندام تناسلی یا توالت رفتن با صدای بلند و در جلوی بقیه صحبت نمی‌کند مگر با والدین و دکتر خانواده. بعضی افراد حتی دوست ندارند اسم واقعی آن اندام خود را به کار ببرند، برای همین خودشان یک اسم برایش می‌سازند. ولی منظور همه آنها همان اندام تناسلی است، مهم این است که همه به خصوصی بودن اندام تناسلی و توالت رفتن احترام می‌گذارند و فقط با افراد خاصی مثل مامان و بابا و دکتر، آن هم آهسته یا در محل خصوصی درباره آن صحبت می‌کنند.”

  • چرا مامان ازپوشک استفاده می کند؟

این سوال از آن دسته مواردی است که واقعا مناسب این گروه سنی نیست و انتظار می‌رود، مادران نهایت دقت و توجه را به کار ببرند تا فرزندشان متوجه عادت ماهانه مادر نشوند. چرا که معمولا اکثر کودکان تجربه های دردناک و ناخوشایند نسبت به خونریزی داشته و توضیح این فرآیند برای آنها قابل درک نیست و فقط موجب پرسش‌ها و احتمالاً نگرانی و اضطراب های بی موردی می‌شود که حتی در صورت پاسخگویی درست والدین هم متوجه نمی‌شوند. توضیحات مربوط به فرایند عادت ماهانه در بخش تربیت جنسی کودکان ۷ تا ۹ سال، به شکل قابل درکی برای آنها، توضیح داده می شود.

  • من هم می‌توانم الان بچه دار شوم؟

این سوال، سوال بسیار جدی دختر بچه هایی است که مامان بازی می‌کنند و بارداری و بچه داری برایشان بدیهی‌ترین تصویر مادر بودن است. گاهی اوقات بازی‌ها و تخیلات کودکان به طور جدی و واقعی می‌شود که حتی گاهی در خارج از بازی هم ممکن است دختری بیان کند، که باردار است و به شکلی با عروسک خود رفتار کند، گویی واقعا یک نوزاد زنده است. در مواجهه با چنین رفتارهایی معمولاً توصیه می‌شود والدین با بیان جملاتی مثل “عروسکت را خیلی دوست داری؟” “چه خوب از او مواظبت می کنی!”، “مامان بودن را دوست داری” و…… نشان دهند که به علایق کودک و کارهای او توجه دارند ولی هیچ‌گونه تایید و مخالفت جدی که موجب حساس شدن کودک شود نشان ندهند. این موضوع هم مثل همه مسائل دیگر دوره ی کوتاهی دارد و کودک به زودی جلب موضوع جدید دیگری خواهد شد و معمولاً چون از والدین یا دیگران می شنود که باید بزرگ شوی، ازدواج کنی و بعد بچه دار شوی خود به خود سوالات بعدی برایش مطرح می‌شود.

منابع:

 تربيت جنسي كودكان. از تولد تا 9 سالگي. نوشته فاران حسامي

كليد آموزش و مراقبت از سلامت جنسي در كودكان و نوجوانان. دكتر كريستال دفريتاس. مترجم: سارا رئيسي طوسي

مقالات پیشین

نظر دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

این مطلب را به دوستان خود به اشتراک بگذارید

خواننده گرامی

آیا می دانستید بسیاری از مشکلات شخصی و گروهی با کمک گرفتن از مشاوران منخصص به راحتی قابل حل می باشد.

دیر اقدام نکنید

به راحتی با کارشناسان ما در تماس باشید تا شما را برای انتخاب مشاور راهنمایی نمایند.
اینجا کلیک نمایید
لیست محتوا