چون فرزندپروري ثمربخش در يك خانواده براي بقا و رشد مطلوب بچه حياتي است، مادران باردار و پدران را براي اين نقش تازه آماده مي سازد. در اواخر حاملگي، مادران توليد هورمون اوكسي توسين را آغاز مي كنند كه انقباض هاي رحم را تحريك مي كند،باعث مي شود كه پستان ها شير آزاد كنند، موجب خلق آرام مي شود، و پاسخ دهي به بچه را به وجود مي آورد.
در چند تحقيق، مرداني كه براي اولين بار پدر شده و در كلاس هاي فرزندپروري شركت كرده بودند، در حدود زمان تولد بچه، تغييرات هورموني نشان دادند كه هماهنگ با تغييرات در مادران بودند. به طور اخص، افزايش اندك در پرولاكتين(هورموني كه توليد شير در زنان را تحريك مي كند) و استروژن (هورمون هاي جنسي كه به مقدار زياد در زنان توليد مي شوند) و كاهش اندروژن (هورمون هاي جنسي كه به مقادر زياد در مردان توليد مي شوند).
در پژوهش هاي حيواني و انساني، اين تغييرات با واكنش هاي هيجاني مثبت به نوزادان و پرستاري والدين ارتباط دارند.
با اينكه هورمون هاي مرتبط با تولد بچه مي توانند پرستاري را تسهيل كنند و كمك به سازگاري با واحد خانواده جديد را داشته باشد، اما آزاد شدن و تاثيرات آنها به تجربياتي چون رابطه مثبت زن و شوهر و تماس نزديك پدر و مادر حامله بستگي دارند. به علاوه، انسان ها مي توانند بدون تجربه كردن تغييرات هورموني مرتبط با تولد بچه، به نحو موثري پدر-مادري كنند كه فرزندخواندگي موفقيت آميز آن را نشان مي دهد. در ضمن همان طور كه قبلا شاهد بوديم عوامل زيادي از عملكرد خانواده تا خط مشي هاي اجتماعي در مراقبت خوب از بچه و سازگاري با خانواده جديد دخالت دارند.
در واقع، چند هفته بعد از به دنيا آمدن بچه پر از چالش هاي شديد است. پدر بايد به بهبودي مادر كمك كند و عضوي از اين گروه سه نفره شود. گاهي امكان دارد او درباره بچه كه مرتبا توجه مادر را مي طلبد احساس دودلي كند، خواهر و برادرها خصوصا آنهايي كه فرزند اول هستند، به طور قابل فهمي احساس مي كنند بركنار شده اند. آنها گاهي با حسادت و خشم واكنش نشان مي دهند.
در حالي كه تمام اينها در جريان هستند، بچه كوچولو در مورد نيازهاي جسماني فوري خود بسيار جسور است و تغذيه شدن، عوض شدن، و آرام شدن را در مواقع غير عادي روز و شب مي طلبد. برنامه خانواده كه يك زماني منظم و قابل پيش بيني بود اكنون نامنظم و نامطمئن است.
اين سازگاري با پدر و مادر چه مدت طول مي كشد؟
وقتي والدين به نيازهاي يكديگر رسيدگي كنند، استرس ناشي از تولد بچه قابل كنترل مي شود. با اين حال، به قول دو تن از مشاوراني كه با بسياري از تازه والدها كار كرده اند، تا وقتي كه بچه ها به والدين خود وابسته هستند، اين والدين به فكر فرزندان خود مي باشند اين بدان معني نيست كه آنها از ديگر جنبه هاي زندگي خود لذت نمي برند، بلكه بدان معني است كه آنها هرگز كاملا همان آدم هايي نخواهند شد كه قبل از والد شدن بودند.
منبع: روانشناسي رشد جلد اول تاليف: لورابرگ ترجمه: يحيي سيد محمدي
روانشناسي باليني كودك تاليف: دكتر فرح لطفي، دكتر شهرام وزيري