نوروفیدبک

نوروفیدبک احساسات و عملکرد هر انسان بر اساس فعالیت های مغز او  شکل می گیرد. به عبارتی عادات، خلق و خو، رفتارها، استرس و تمامی عملکردها ناشی از فعالیت های مغز است. که توسط امواج مغزی Neurofeedback قابل شناسایی است.

نوروفیدبک نوعی حسگر یا  الکترود است که بر روی سر بیمار قرار می گیرد. این حسگر ها فعالیت الکتریکی مغز را در قالب امواج مغزی ثبت  کرده و به درمانگر و بیمار نشان می دهد. که کدام فعالیت مغزی منجر به بروز چه علائمی می شود. سپس طی جلساتی  با تمرین مغز یاد می گیرد. بیشتر امواجی را تولید کند که منجر به عملکرد بهتر می شود.
در واقع  هدف درمانی نوروفیدبک راهی برای آموزش مغز برای انجام عملکرد بهتر و رفع مشکلات بیمار  است.

درمان نوروفیدبک

نوروفیدبک نوعی فیدبک است که با استفاده از ثبت امواج الکتریکی مغز و دادن بازخورد به فرد تلاش می‌کند که نوعی خودتنظیمی را به مغز  آموزش دهد. معمولا این  بازخورد، از راه صدا یا تصویر به فرد ارائه می‌شود. از این طریق فرد متوجه می‌شود آیا تغییر مناسبی را در فعالیت امواج مغزی خود ایجاد کرده‌است یا خیر.

می توان گفت نوروفیدبک یک روش درمانی بر پایه شرطی‌سازی است. در حالت  معمول یا عادی ما  قادر به کنترل یا  تغییر امواج مغز خود نیستیم؛ زیرا نسبت به این امواج آگاهی نداریم. این در حالی است که در روش درمانی نوروفیدبک، سعی می‌شود تا این آگاهی از طریق ارائه بازخوردهای بسیار سریع (چند هزارم ثانیه پس از وقوع) در  فرد ایجاد شود. سپس با استمرار و  تمرین، مغز یاد می‌گیرد چگونه به تولید بیشتر امواجی بپردازد. که باعث عملکرد بهتر می‌شود. در این روش بنابر مشکل هر فرد باعث می شود امواجی در مغز افزایش و امواجی دیگر  کاهش یابند و درمانگر آن را در طول جلسات  نوروفیدبک تنظیم می‌کند.

تاریخچه نوروفیدبک

تاریخچه نوروفیدبک به سال ۱۹۵۸ بر می‌گردد. زمانی که جویی کامیا، روانشناس، استاد دانشگاه شیکاگو برای اولین بار توانست به فردی آموزش بدهد تا امواج مغزی خود را کنترل نماید. نتایج آزمایش او نشان داد مردم قادر هستند. امواج مغزی خود را کنترل کنند و در مسیر مورد علاقه، آن را هدایت نمایند.

بعدها در سال ۱۹۶۵ باری استرمن روانشناس و محقق خواب پژوهشی بر روی امواج مغزی در گربه‌ها انجام داد. استرمن به ۳۰ گربه آموزش داد برای دریافت غذا اهرمی را فشار بدهند. در مرحله بعدی از آزمایش، وی یک صدا را اضافه کرد. گربه‌ها باید منتظر می‌ماندند تا صدا متوقف شود و بعد اهرم را فشار دهند. بعد از اضافه کردن این متغیر، گربه‌ها بی‌نهایت هشیار و گوش به زنگ بودند. درست مانند زمانی که در طبیعت می‌خواهند شکار کنند.

بعدها نوروفیدبک از سال ۱۹۸۰ تا کنون سیر تکاملی داشته‌ است . و در حال حاضر نوروفیدبک با کاربردهای گسترده  در کلینیک‌ها توسط روانشناسان ، نورولوژیست‌ها  و روانپزشکان مورد استفاده قرار می گیرد .

عوامل موثر در درمان نوروفیدبک

گرفتن نتایج از درمان نوروفیدبک به تعداد جلساتی که درمانگر مشخص می کند بستگی دارد. عوامل موثر در درمان نوروفیدبک عبارتند از:

•  نوع و شدت بیماری
•  زمان اقدام به درمان بیماری
• میزان همکاری بیمار و خانواده بیمار

 رعایت نکاتی مربوط به درمان که بنابر نظر درمان گر تشخیص داده می شود

در آخر

نوروفیدبک جزو ابزارها و روش های نوین و کارآمد در علم روانشناسی است که به وسیله آن می توان بعضی از اختلالات روانی را بهبود داده و درمان کرد. نکته مهم در خصوص  جوابگویی از درمان نوروفیدبک این است که  باید بدانیم. نوروفیدک فقط توسط درمانگر یا متخصصان آموزش دیده در مراکز مشاوره یا کلینیک ها قابل انجام است. در واقع هدف از نوع درمان آموزش مغز به سمت عملکرد بهتر و کنترل آن در مسیر درست  است جالب است بدانیم.

مستقل از وضعیت فعلی مغز، تقریباً هر مغزی را می توان به سمت عملکرد بهتر و خلاقیت بیشتر هدایت کرد. تا جایی که بسیاری از افراد هنرمند، توانمند مانند مدیران، ورزشکاران و… برای ارتقاء توانمندی خود از تمرینات استفاده می کنند.

پیشنهاد می شود جهت آشنایی با  کاربردهای نوروفیدبک مطلب کارایی و کاربرد درمان نوروفیدبک را مطالعه فرمایید .