مقدمه
آیا به کمپ بروم؟
آیا نیازبه بستری دارم؟
چه داروهایی را باید طی درمان استفاده کنم؟
یکی از مهم ترین عوامل در زمان ترک شیشه نوع رفتاری است که خانواده ازخود نشان می دهد. از آنجایی که در زمان اعتیادِ فرد به شیشه ممکن است در خانواده اتفاقاتی افتاده باشد و رفتارهای خانواده بر اساس آن شکل گرفته باشد. بنابراین لازم است زمانی که بیمار تصمیم به ترک مصرف شیشه می گیرد، به خانواده ای برگردد که رفتارهای سالم و درست از خود نشان دهند و فردِ بیمار حس حمایتی آن ها را باور کند. بر این اساس خانواده هم باید تغییراتی در رفتارشان ایجاد کند که آمادگی پذیرش بیمار را پس از ترک مصرف شیشه داشته باشد.
آیا به کمپ بروم؟
هم زمان با رشدِ بیش از حد مصرف شیشه، نیازهای متنوعی برای درمان و بازتوانی آن ایجاد شده است. یکی از پرسش های همیشگی در درمان شیشه، نیاز به ارجاع بیماران به مراکز اقامتی و کمپ ها و اثر بخشی این نوع مراکز در امر درمان است.
مراکز اقامتی یا به اصطلاح کمپ ها و خانه های بهبودی، مراکزی هستند که امکان اقامت کوتاه مدت چند هفته ای را برای بیمار فراهم می کنند.
در این دوره بیماران با ارتباط داشتن با افرادی که اعتیاد خود را ترک کرده اند و با روش های غیر دارویی مانند جلسات دوازده قدم، پرهیز از مواد و سم زدایی بدون استفاده از دارو را آغاز می کنند. تاریخچه این روش برخورد در جهان به حدود پنجاه سال پیش باز می گردد و در ایران نیز از سال74 مکان هایی با مدیریت معتادان بهبود یافته، موسوم به خانه های بهبودی و کمپ ها در زمینه درمان مخدرها شروع به فعالیت کرده اند.
مزایای کمپ ها:
1- اعتماد بیشتر بیمار با بهره گیری از تجربه های گروه های شبیه به خود با ایجاد احساس علاقه و همانند سازی با سایر درمانجویان
2- ایجاد محیط امن وعاری از مواد و درنتیجه بالا بردن احتمال پرهیز طی دوره اقامت
3- تلاش برای ایجاد محیطی برای آموزش مهارت های ارتباطی اولیه و آموزش زندگی عاری از مواد
4- شروع آموزش ها و برنامه های 12 قدم (معتادین گمنام)
5- عدم نیاز به وجود یک محیط امن و حمایت کننده در خانوده یا جامعه در طول درمان و ایجاد این محیط در مراکز اقامتی
معایب کمپ ها:
1- در مراحل درمان شیشه، دوره ای با عنوان سم زدایی مانند آنچه در مورد ترک مخدرها دیده می شود، وجود ندارد و یک ماهه اول پرهیز از شیشه را که دوره ماه عسل نامیدیم، دوره ای است که در آن بیمار کمترین میزان ولع مصرف را تجربه می کند. عموما در کمپ ها، بیمار در همین دوره اولیه تحت نظر قرار می گیرد و درست در بحرانی ترین روزهای پس از ترک از کمپ ترخیص می شود و این باعث افزایش خطر باز گشت به مصرف می شود.
2- درصورت وجود نشانه های جسمی و روان پزشکی نیازمند دارو، با توجه به عدم مداخله پزشکان در این دوره، امکان درمان مناسب فراهم نیست. برای مثال بیماری قلبی و عروقی و یا افسردگی های شدید نیازمند درمان دارویی هستند و امکان درمان دارویی در کمپ وجود ندارد.
3- متأسفانه در برخی موارد ارجاع بیماران به این مراکز به صورت اجباری و برخلاف تمایل بیمار می باشد و عدم وجود انگیزه برای درمان در بیمار، امکان پاک ماندن پس از خاتمه این درمان را بسیار کاهش می دهد.
4- برخوردهای غیر انسانی و غیر اخلاقی و در بعضی از موارد خشن با بیماران مراجعه کننده، نه تنها باعث کاهش تمایل وانگیزه بیمار برای درمان می شود، خطرات بسیار زیاد جسمی و روانی را برای بیمار به دنبال خواهد داشت.
نکته:
در ادامه مباحث بعدی اشاره خواهد شد که شروع درمان در کمپ ها در صورت ادامه دادن درمان های لازم بعد از خروج می تواند برای گروهی از بیماران مفید باشد.
آیا نیاز به بستری دارم؟
درمورد درمان وابستگی به شیشه، تا کنون رویکردهای مختلفی به صورت سرپایی و بستری پیشنهاد شده است.
در مواردی دیده شده است که بستری کردن اولیه بیماران میزان موفقیت درمان را چندین برابر بیشتر می کند، ولی باتوجه به هزینه های نسبتاً بالای بستری در مراکز پزشکی، مواردی که نیازمند بستری هستند باید به دقت شناسایی شده وتصمیم گیری شود و در بسیاری از موارد شاید نیاز به بستری وجود نداشته باشد.
برای بستری، بیماران مصرف کننده شیشه می توانند به برخی از مراکز درمانی بستری اعتیاد که دارای مجوزهای لازم از وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی هستند مراجعه کنند.
هر چند اکثر این مراکز برای درمان بستری کوتاه مدت داروهای مخدر طراحی شده اند ولی در برخی موارد با اضافه کردن امکانات لازم و نیروهای درمانی آموزش دیده به مجموعه خود، امکان بستری های کوتاه مدت در روند درمان شیشه را نیز ایجاد کنند. علاوه بر این مراکز، بیمارستان ها و بخش های روان پزشکی (اعصاب وروان)، با حضور روان پزشکان، نیز امکان مداخلات درمانی لازم برای این بیماران را دارند.
در برخی موارد بستری بیمار ضرورت دارد:
1-وجود افسردگی شدید و افکار خود کشی
2- بی قراری شدید در حدی که بیمار خودش عنوان کند که قادر به کنترل وسوسه ها در محیط معمول منزل نمی باشد.
3-بروز توهم و تغییراتی در حس های بیماران برای نمونه شنیدن صداهایی که دیگران قادر به شنیدن آنها نمی باشند و یا دیدن تصاویری که دیگران نمی توانند ببینند.
4-عدم امنیت در محیط بیرون و نیاز به تامین محیط فیزکی امن
5- وجود بیماری های جسمی و روان پزشکی همراه
تشخیص این که فرد بیمار برای شروع درمان خود نیاز به بستری دارد یا خیر به نظر پزشک و درمانگر شما بستگی دارد. بستری شدن در مراحل اولیه و شروع درمان به هیچ وجه به معنای درمان کامل و پاک شدن نیست و برای کنترل عوارض بیماران انجام می شود و ضروری است پس از طی بستری و ترخیص، درمان های سرپایی به صورت طولانی مدت شروع شود.
چه داروهایی را باید در طی درمان خود استفاده کنم؟
سال ها مطالعه نشان داده که در حال حاضر هیچ دارویی به تنهایی در درمان اعتیاد به شیشه موثر نیست و بهترین شیوه درمان کماکان درمان های غیر دارویی با مدل ماتریکس می باشند و البته در مراحل مختلف، شروع پرهیز و پیشگیری از عود، نیز زیر نظر پزشکان و روان پزشکان ممکن است نیاز به مصرف برخی داروها وجود داشته باشد.
جایگاه مصرف دارو در درمان اعتیاد به شیشه به طور عمده عبارتند از:
1-درمان هایی دارویی در دوره ابتدایی پرهیز برای رفع برخی از نشانه ها و احساس های ناخوشایند، برای مثال اختلالات خواب بیماران
2-درمان بیماری های روان پزشکی همراه و یا ناشی از مصرف شیشه، مانند افسردگی، اضطراب، وجود توهم، پرخاشگری و…
در مجموع در درمان دارویی اعتیاد به شیشه باید به موارد زیر توجه شود:
1-اساس درمان شیشه، درمان های غیر دارویی مانند مدل ماتریکس می باشند و داروها در این روند، تنها نقش کمک کننده دارد.
2-هیچ یک از داروهای پیشنهادی یا داروهایی که دیگران برای درمان استفاده کرده اند، نباید بدون مشورت و تجویز پزشک مصرف شوند، زیرا احتمال بروز عوارض جانبی و عدم پاسخ به درمان را زیاد می کند.
3- هیچ داروی جایگزین یا نگه دارنده ای در درمان اعتیاد به شیشه و برای کنترل ولع مصرف و وسوسه آن وجود ندارد و داروها تنها برای کنترل نشانه های بیماری در مراحل مختلف درمان استفاده می شوند.
4- داروهایی مانند متادون، بوپره نورفین، شربت تریاک و… که در درمان اعتیاد به مخدرها به کار می روند، هیچ نقشی در درمان اعتیاد به شیشه ندارند و تنها در صورتی که بیماران وابستگی به سیر مواد داشته باشند و با نظر در مانگر قابل تجویز می باشد.
صحبت آخر
درمقاله بعد درباره درمان ماتریکس که یک روش درمانی غیر دارویی و سرپایی برای وابستگی به مصرف شیشه است توضیحاتی خواهیم داد.
با ما در سایت مرکز مشاوره مهستا همراه باشید.
منبع:
درمان وابستگی به شیشه چگونه انجام می شود؟
مؤلفین :دکتر دانشمند- دکتر حامد اختیاری -دکتر علی فرهودیان- دکتر آذرخش مکری
مقالات پیشین
سلام . عالی بود. اگر ممکنه در مورد درمان ماتریکس بگید چطوری انجام میشه وباید چه مدت تو درمان بمونیم؟
نظر دهید