ویژگی های شناختی _جنسی کودکان 0 تا 3 سال

• لمس و تماس پوستی

تربیت جنسی همراه با سایر آموزش ها و یادگیری ها از بدو تولد آغاز می شود. اولین تجربه نوزاد با دنیای بیرون از رحم مادر لمس شدن است.  نوازش و ارتباط جسمانی برای سلامت انسان حیاتی است. نوازش، بوسه، ارتباط چشمی و کلمات خوشایند از جانب مادر و پدر به کودک لذت، عشق، اعتماد و امنیتی را می دهد که نوزاد برای سلامت و تکامل مسیرهای دستگاه لیمبیک لازم دارد.  بدون اتصالات درست و سالم دستگاه لیمبیک، نوزاد هرگز اعتماد کردن و نحوه ارتباط با دیگری را نخواهد آموخت و همواره احساس ناامنی و تنهایی خواهد کرد. نوازش که از ساده ترین و واضح ترین پیام های دوست داشتن است. به همین دلیل احساس امنیت و آرامش ناشی از پذیرفته شدن را منتقل می کند. در بحث تربیت جنسی و پیشگیری از آزار جنسی کودکان نوازش و در آغوش گرفته شدن از این جهت اهمیت دارد، که علاوه بر انتقال احساس محبت و با ارزش بودن که در شکل گیری هویت کودک نقش اساسی دارد با ارضای نیاز به لمس و گرسنگی پوستی در کودکان باعث میشود کمتر جذب محبت و نوازش افراد ناشناس و احتمالاً نامناسب قرار گیرند.

• آشنایی با اندام های بدن

 مرحله بعدی تربیت جنسی کودکان این مقطع سنی شناخت اندام های بدن است. نوزادان از ماه های اول تولد شروع به شناختن قسمت های مختلف بدن خود می کنند. در این فرایند اکتشافی، شناسایی اندام تناسلی از ویژگی و فرایند خاصی برخوردار است.  چرا که اولاً قادر به دیدن اندام تناسلی خود نیستند و ثانیاً به خاطر عمل دفع ادرار و مدفوع و شستشوی متعدد روزانه و حس دمای آب و تماس دست مراقبت کننده با اندام تناسلی، تعویض پوشک، معاینات و پمادهای مخصوص نوزادان و…. احساسات متفاوتی را در اندام تناسلی خود تجربه می کنند، ولی از زمانی که می توانند دست خود را به اندام تناسلی برسانند، اغلب با ممانعت مواجه می‌شوند. تصویر کودک پنج – شش ماهه که در هنگام تعویض پوشک تلاش می‌کند اندام تناسلی اش را لمس کند و مادری که مرتب دست‌ها را کنار می‌زند و “نه” می‌گوید تصویر بسیار آشنایی است.

به والدین توصیه می‌شود در حین تعویض پوشک و شستن ادرار و مدفوع فرزند خود از هرگونه واکنش کلامی و غیرکلامی که کوچکترین حس انزجار، نفرت یا کراهت را منتقل کند، احتراز کنند تا احساس یا تداعی ناخوشایندی نسبت به اندام تناسلی در ذهن کودک ایجاد نشود. این نکته از این لحاظ حائز اهمیت است که عمل دفع برای بیشتر کودکان تجربه شگفت انگیز و لذت بخش است و در صورت ابراز ناراحتی و کراهت والدین کودکان از تعارض بین لذت و رضایت خود و عدم رضایت و ناراحتی والدین دچار نگرانی و اضطراب می شوند به منظور حل این تعارضات کافیست بعد از شستشو کودک دقایقی بدون دخالت والدین فرصت لمس و آشنایی اندام تناسلی خود را داشته باشد.

در مورد نگرانی دوم والدین از کشف و لذت ناشی از لمس اندام تناسلی این نکته لازم به توضیح است که اولاً این لذت از همان روزهای اول تولد از تماس دست مراقبت کننده کودک با اندام تناسلی کشف و تجربه شده است. ثانیاً در سنین قبل از دوسالگی احتمال ایجاد چنین عادتی به خصوص اگر نوزاد نوازش های عمومی را به میزان کافی دریافت کرده باشند بسیار ضعیف است. در صورت بروز رفتار عادت گونه نیز ممانعت و برخورد قهری والد این مسئله را به مراتب جدی تر و وخیم تر می نماید.

• نام گذاری اندام ها

 مرحله دیگر تربیت جنسی کودکان صفر تا سه سال یادگیری نام اندام تناسلی است. همه اندام ها در زبان فارسی اسم واحدی دارند که در گفتگوها و کتاب‌های یکسان به کار برده می‌شود. اندام تناسلی در این مورد استثناء است، چون عموما خانواده ها هیچ نامی از آن نمی‌برند. حتی اگر توسط خود کودک مورد سوال قرار گیرند اغلب یا طفره می‌روند یا اسم های ساختگی عجیب و غریب و بعضاً خنده دار می سازند.

در میان بزرگسالان عموماً دو گروه اسمی در مورد اندام تناسلی رایج است. دسته اول نام ها و اصطلاحات پزشکی هستند که تقریباً همگی به زبان انگلیسی بوده.

دسته دوم، نام های خیابانی و عامیانه هستند که در جوک ها، فحش‌ها و ادبیات هجو و هزل استفاده می‌شوند که طبیعی است کسی تمایل ندارد که فرزندش کلمات و اصطلاحاتی را بیاموزد که در روابط توهین‌آمیز و تحقیرکننده به کار می‌رود. به همین دلیل به نظر می‌رسد مناسب ترین اسم، کلمه و اصطلاحی است که کودک در سال‌های آینده هم در مراجعه به کتاب‌های عمومی بهداشتی و سلامتی با آن روبه‌رو می‌شود. یعنی همان “اندام تناسلی” البته برای مردان همیشه “آلت تناسلی” به کار برده می‌شود. که از نظر معنا و مفهوم با اندام تناسلی تفاوتی ندارد. برخی از کتاب‌ها هم قسمت خصوصی یا ناحیه خصوصی یا دستگاه تناسلی را پیشنهاد کرده‌اند.