نقش وراثت درسرنوشت انسان

دانشمندان علم روانشناسی و علوم اجتماعی نیز از نقش محیط و تربیت در سرنوشت انسان دفاع می کنند و معتقدند علی رغم هر دستورالعملی که در ژنوم ها تعیین شده سرنوشت انسان می تواند با تربیت و دستورالعمل جدید تغییر نماید.

نظریه سومی معتقد است صفات و خصوصیات روانی و اخلاقی که از طریق وراثت به انسان منتقل می شود به منزله بستر و زمینه است که گاه این بستر به وسیله عوامل محیطی از جمله تربیت؛ تقویت و گاه تضعیف می گردد. مضافاً بر آنکه اختیار و اراده شخص نیز در سرنوشت او دخالت زیادی دارد.

آنچه یک نوزاد به هنگام تولد به عنوان سرمایه همراه خود به این دنیا می آورد، اقتضای خیر و شر است که از طریق ژن ها به فرد منتقل شده ولی آنچه در سعادت و شقاوت او تاثیر دارد، منحصر به عامل وراثت نیست.

مولفه های تربیت و اراده حتی گاهی می تواند قانون وراثت را به هم بریزد، برخی با طرح نقش وراثت در سرنوشت، معتقدند که انسان قادر به تغییر صفات وراثتی خود نیست و مجبور به انجام اعمال پسندیده یا ناپسند می باشد. حال آنکه هم از دیدگاه اسلام و هم از دیدگاه دانش ژنتیک، وراثت و ساختار ژنتیکی انسان علت تامه تعیین سرنوشت نمی باشد. ازمنظر قرآن و احادیث سعادت و شقاوت دو امرذاتی نیست و مربوط به قضای مقرر شده ازلی نمی باشد. لذا هر انسان با هر قسم وراثتی اعم از مطلوب یا نامطلوب قابل تربیت است و بر همین اساس یکی از اهداف بعثت انبیاء تقویت سرمایه های موروثی پسندیده و اصلاح زمینه های ناپسند می باشد.

بنابراین تربیت در شرایطی که بستر و زمینه ژنتیکی مناسب و به هنجار فراهم باشد به مراتب آسان تر؛ و مراحل رشد و تحول سریع تر صورت می گیرد. ارتقاء و پیشرفت را می توان با اتکا به اقتضائات زیستی و ژنتیکی فرد به سهولت فراهم آورد. همانند زمین مناسب و مساعد کشت، وقتی باغبان تلاش میکند بذر مناسبی بکارد، برداشت به موقع و مطلوب را می طلبد. اما در شوره زار پس از استحاله و تبدیل شدن به زمین مستعد، امکان کشت و بهره برداری فراهم می گردد؛ و شاید نتایج آن به موقع نباشد اما می تواند مطلوب باشد.