عوامل گرایش به اعتیاد
از علت های اصلی گرایش به اعتیاد میتوان به عوامل فردی، عوامل خانوادگی، عوامل اجتماعی و عوامل جغرافیایی اشاره داشت.
در این مبحث به بررسی عوامل خانوادگی می پردازیم چرا که بعد از علت های فردی مانند: کنجکاوی، لج بازی، بلد نبودن نه گفتن به جمع مصرف کننده، شرایط شغلی، کسب لذت، شکست های عاطفی، فوت نزدیکان، بیماری های روانی و… عوامل خانوادگی بیشترین علت گرایش افراد به اعتیاد است، زیرا فرد در خانواده هویت خود را می شناسد و نقشهای متفاوتی را بدست می آورد.
چه خانواده هایی آسیب پذیری بیشتری در گرایش به اعتیاد را دارند؟
خانواده های دارای همسر معتاد، خانواده های بسیار سخت گیر، خانواده های آسان گیر و خانواده های از هم گسیخته؛ یعنی خانواده هایی که غیبت طولانی پدر و مادر را دارند، جدایی پدر و مادر و یا مرگ یکی از اعضای خانواده را شاهد بوده اند.
خانواده معتاد
نتایج تحقیقات نشان داده است افرادی که فرد معتاد در خانواده داشته اند و در دوران کودکی مصرف مواد را با چشم خود دیده اند گرایش بیشتری به اعتیاد دارند.
چند عامل در خانواده دارای فرد معتاد، برای خانواده تهدید کننده است.
مانند:
1-مصرف مواد توسط اعضای خانواده
نوجوانان و جوانانی که کنجکاو هستند قبل از تجربه مصرف مواد در محیط خانواده با مواد آشنا میشوند ممکن است فرد به هر بهانه ای تمایل به مصرف مواد، داشته باشد و اگر شرایط برای اولین بار برایش فراهم شود دست به عمل مصرف مواد بزند.
2-دیدن مصرف مواد توسط فرزندان
فرزندی که شاهد مصرف مواد توسط یکی از اعضای خانواده اش بوده زشتی این رفتار در نظرش از بین میرود و این رفتار برایش معمولی و عادی تلقی می شود.
پس مشاهده عمل مصرف چه در محیط خانواده و چه در نزد دوستان برایش آموزش دهنده مصرف مواد می باشد.
3-قربانی شدن فرزندان
مقبولیت رفتار مصرف مواد در خانواده زمانی که از طرف همسر فرد مصرف کننده طرد و مخالفت نمی شود و همچنان از امتیازات خانواده بهره مند می شود فرزندان گرایش به اعتیاد پیدا می کنند. و مشاهده شده که پدر یا برادر بزرگتر فرزندان کوچکتر یا همسر را با مخدر آشنا کرده اند و آنها را برای در امان بودن و راحت مصرف نمودن مواد خود سپر کرده اند.
اکنون با وجود همسر معتاد چگونه از گرایش به اعتیاد فرزندم پیشگیری کنم؟
اگر کودک پیش دبستانی دارید:
کودکان در این سن آمادگی ندارند که درباره موارد پیچیده مانند مواد و الکل چیزی یاد بگیرند. پس در این سن عمل تصمیم گیری و حل مسئله را آموزش می دهیم. مثلا:
1-از او می خواهیم از بین لباسهایی که ما در نظر می گیریم یکی را خودش انتخاب کند.
2-آنها را با مواد سمی و مضر بودن این مواد مانند سفید کننده و وایتکس یا حشره کش ها آشنا می کنیم.
3-چگونگی مراقبت از بدن و سلامتی خود را آموزش می دهیم مثل مسواک زدن، حمام رفتن و شانه زدن موها.
4- مهمترین آموزش، نه گفتن است که تمام افراد معتاد در این آموزش ضعیف عمل کرده اند. پس در این سن نه گفتن را به فرزند خود بیاموزید.
مثلا: اگر دوستش به او میگوید اسباب بازی خودت را به من بده اما او تمایل ندارد این کار را انجام دهد به او بیاموزید چگونه به دوستش نه بگوید.
کودکان دبستانی
کودکان در این سن در مورد بدن خودشان بیشتر کنجکاو می شوند به همین علت باید در مورد سلامتی و پرهیز از کارهایی که به سلامتشان آسیب می رساند با آنها صحبت کنید.
1-آموزش نه گفتن همچنان اهمیت دارد.
2-با آنها در شناخت غذاها، سم ها، داروها و مواد ممنوعه و تفاوتهای این مواد گفتگو کنید.
3-در مورد آشنایی با موادهای غیر قانونی و مشکلات و مضرات آنها در سنین پایان دبستان صحبت کنید.
4-در مورد پدر و مادرش که مواد مخدر مصرف می کنند یا اگر در فامیل نزدیک فرد معتادی وجود دارد که کودک از آن با خبر است راجع به مضرات مشاهده شده و مواد ممنوعه با کودک صحبت کنید.
دوره راهنمایی
در این سن تغییرات جسمانی مشهود میشود و بیشتر به دنبال کشف واقعیت هایی که برایشان عجیب و غریب هستند مورد توجه قرار می گیرد. کمک به ماندن در وضعیت بدون مصرف مواد مهمترین کمک در این سن می تواند باشد. بنابراین این اطلاعات را به او می دهیم:
1-آشنایی با مواد خاص مثل حشیش، الکل، تنباکو، مواد استنشاقی و مضرات و پیامدهای کوتاه مدت و بلند مدت مصرف مواد
2-دانستن پیامدهای منفی الکل و سایر مواد غیر قانونی
دوره دبیرستان
فرزندان در این سن آینده نگر هستند و دوست دارند با بزرگسالان درباره حل مشکلات و تصمیم گیری و نگرانی های خود صحبت کنند. ولی هنوز گرایش به گروه همسالان دارند بنابراین احتمال اینکه تحت تاثیرآنها قراربگیرند وجود دارد.
همچنان آموزش مهارت نه گفتن دراین سن ادامه دارد.
نکته مهم این است که یادتان باشد هرگز راجع به شیوه مصرف با فرزندان خود صحبت نکنید چون اگر در معرض خطر باشند اطلاعات به او افزوده می شود و اگر هم در معرض خطر نباشند کنجکاوی او را افزایش می دهد که این هم خطرناک است.
در نهایت اگر مهارتهای نه گفتن را آموزش ندیده اید و نمی توانید آن را به فرزند خود آموزش دهید می توانید با کمک مشاور اعتیاد و خانواده آن را در جلسات فردی یا کارگاه های آموزشی یاد بگیرید. و همچنین برای کامل تر شدن دوره های مهارتی بیشتر در کارگاههای آموزشی پیشگیری از اعتیاد خانواده های در معرض خطر شرکت نمایید.
