علل و عوامل اعتیاد جوانان
مقدمه
اعتیاد بیماری پیچیده ای است که دارای عوامل متعددی است. برخلاف تصور بسیاری از مردم که معمولا دلیل اعتیاد را به یک عامل نسبت می دهند،اعتیاد به عوامل مختلفی مرتبط است از جمله : عوامل زیستی، روانی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و خانوادگی وشخصی.افراد مواد را به دلایل مختلفی مصرف می کنند، حتی دلیل مصرف می تواند از ماده ای به ماده ای دیگر تفاوت داشته باشد.
فردی ممکن است مصرف ماده ای را به دلیلی خاص شروع کند(مثل کنجکاوی ، لذت ، فشار اجتماعی یا دلایل پزشکی) ولی به دلایل دیگر مصرف آن را ادامه دهد.(علل و عوامل اعتیاد جوانان)
علل گرایش به اعتیاد
بررسی های بسیاری صورت گرفته است تا معلوم شود که کدام ویژگیها ی شخصیتی وچه عوامل اجتماعی افراد را به مصرف داروهای روان گردان بر می انگیزد.
برای مثال معتادان به هروئین، به عنوان افرادی با شخصیتهای جامعه ستیز به دارو متوسل می شوند. اما نمی توان کاملا مطمئن بود که این خصوصیات قبل ازاعتیاد هم وجو داشته اند یا درنتیجه اعتیاد به وجودآمده اند.
با این حال به نظر می رسد که عوامل زیر نقش تعیین کننده ای در استفاده از داروهای غیر قانونی داشته باشند.
علل گرایش به اعتیاد را می توان در سه قلمرو فردی، خانوادگی و اجتماعی مطرح كرد.
1-عوامل فردی
منظور آن دسته از عوامل که ناشی از زمینه های شخصیتی (خود) فرد معتاد می باشد که او را به طرف اعتیاد می کشاند.
کنجکاوی
عده ای با شركت در مجالس دوستانه زمانی كه می بینند دیگران از مواد مخدّر استفاده می كنند حس كنجكاوی در آن ها تحریك شده، به مصرف مواد گرایش پیدا می كنند. این امر منجر به مهیا شدن زمینه اعتیاد در فرد می شود، زیرا ممكن است با اولین مرتبه استفاده در فرد احساس مثبتی ایجاد گردد و باعث تكرار این عمل شود.
البته آن ها غافل ازاین هستند که این نوع لذت ها زود گذر وخانمانسوز می باشند.
دسته ای از افراد نیز برای كنجكاوی و ارزیابی خودشان با تصور اینكه با یكبار مصرف معتاد نمی شوند، و گاهی حتی برای اینكه قدرت خودشان را به دیگران ابراز دارند به مصرف مواد مخدّر تن می دهند. احتمال معتاد شدن این افراد نیز بسیار است.
برای مشاوره در زمینه اعتیاد و نحوه ترک آن با ما تماس بگیرید.
02122308339 —-02122305827
درخواست مشاوره روانشناسی حضوری
درخواست مشاوره روانشناسی تلفنی
بیماریهای روانی
همچنین کسانی که دارای انواع اختلالات شخصیتی وبیماریهای روانی هستند، معمولا بیشتر از سایر افراد جامعه به مصرف مواد اعتیاد آور گرایش پیدا می کنند، ازانواع اختلال های شخصیتی که باعث می شود، فرد به مصرف مواد گرایش پیدا کند، می توان به نمونه های ذیل اشاره کرد:
افرادی که دارای اختلال شخصیت ضد اجتماعی هستند، افرادی که هوش بهر پایینی
دارند، که دارای اختلال اسکیزوفرنی هستند، افرادی که دارای اختلال شخصیت وابسته هستند، افرادی که دچار بیماری افسردگی هستند.
افرادی که به هردلیل دچار اختلال شخصیت ضد اجتماعی اند، به طور ذاتی تمایل به انجام رفتارهای ضد اجتماعی وخلاف دارند ومرتکب یک مجموعه رفتارهای پرخطر می شوند که از جمله آنها مصرف مواد اعتیاد آور است این افراد چنانچه که ازتوانایی هوشی بالایی برخوردار باشند، نقش راهنما وراهبری گروه را نیز بر عهده گرفته ودر توزیع وپخش مواد مخدر نیز فعالیت می کنند. در مقابل این گروه افرادی قرار دارند که از لحاظ هوش بهر ازدیگر افراد جامعه پایین تر بوده ودارای اختلال عقب ماندگی ذهنی خفیف می باشند؛ این افراد بیشتر به عنوان بازوی عمل ووسیله قرار گرفته و دستورات رهبران گروه را اجرا می کنند و برای این که همیشه در این نقش باقی بمانند، دیگران آنها را به مواد مخدر معتاد می کنند.
افراد دارای اختلال شخصیت خود شیفته، به این دلیل که خود را بهترو برتر از دیگران می دانند، وقتی با خلاف آن مواجه می شوند، چون نمی توانند با واقعیت کنار بیایند، به سمت مصرف مواد اعتیاد آور میروند.
ازدیگر مشکلات شخصیتی که فرد را به سمت اعتیاد هدایت می کند،احساس خود کم بینی وحقارت است که گریبان فرد را می گیرد. زمانی که فرد به هر دلیلی در دوران کودکی نیازهای عاطفی مورد نیازخود را از پدرومادر،خانواده واجتماع دریافت نکرد، برای این احساس ونیاز درونی در دوران نواجی اقدام به مصرف مواد روان گردان می نماید. مواد کمک می کند که فرد کمبود های شخصیتی را حتی برای چند ساعت فراموش کند. این فرار از خود سبب می شود که نوجوان وجوان با شخصیت جدید چنان آمیخته شود که حتی تا سال ها از آن جدا نشود.
نگرش مثبت به مواد
افرادیکه نگرش ها وباور های مثبت ویا خنثی به مواد مخدر دارند. احتمال مصرف واعتیادشان بیشتر از کسانی است که نگرشهای منفی دارند. این نگرشهای مثبت معمولا عبارتند از: کسب بزرگی وتشخص، رفع درد هایجسمی وخستگی،کسب آرامش روانی وتوانایی مصرف بدون ابتلا به اعتیاد.
ضعف اراده
اراده عامل حركت فرد می باشد. پس بايد با منطق و شرع همسان باشد و با استفاده از تربيت و آموزش صحيح تقويت شود. فردی كه با مشاهده يك عمل خلاف شرع و موازين اجتماعی با قاطعيت تمام در مقابل آن ايستادگی می نمايد. از خود تزلزلی نشان نمی دهد و هدف خود را در زندگی به طور قطعی انتخاب می كند دارای اراده ای قوی می باشد. اما اگر فرد دچار اراده ضعيف بوده و برنامه خاصی برای زندگی خود نداشته باشد. اولا، دچار نوعی سردرگمی و خستگی روحی می شود و ثانياً، ممكن است درمقابل هر انحرافی پاسخ مثبت دهد. در اين صورت، نه تنها شخص نمی تواند مانع انحراف ديگران شود، بلكه خود نيز دچار انحراف می گردد. اين مسئله در اعتياد فرد اهميت بسزايی دارد.
شخصیت کامجو ولذت طلب:
فرد برای کسب لذت ولحظه ای خوش یا فرار از یک سختی، مواد مصرف می کند وزمانی که به خود آمد متوجه می شود که در گرداب اعتیاد گرفتار شده است.
برای مشاوره در زمینه اعتیاد و نحوه ترک آن با ما تماس بگیرید.
02122308339 —-02122305827
درخواست مشاوره روانشناسی حضوری
درخواست مشاوره روانشناسی تلفنی
2)عوامل اجتماعی
منظور آن دسته ازعلل وسبب هایی است که خارج از وجود شخص می باشند. وممکن است بطورمستقیم وغیر مستقیم، خواسته یا ناخواسته در ابتلا به اعتیاد بسیار موثر می باشند.
بیكاری
عامل بیكاری به طور غیرمستقیم به گرایش فرد به سوی اعتیاد می انجامد. بیكاری از سویی، به فقر شخص و از سوی دیگر، سبب ایجاد بیماری های روانی. افسردگی، ضعف اعتماد بنفس، و از بین رفتن امیدواری می شود كه در نهایت، به اعتیاد شخص منجر می گردد. فرد به دلیل بیكاری و نداشتن درآمد آبرومند به خرید و فروش مواد مخدر روی می آورد و برای خود شغلی كاذب ایجاد می نماید. یكی از نتایج اشتغال، فقدان فرصت برای ارتكاب جرم است. بیكاری منجر به افزایش اوقات فراغت فرد می شود. و چنانچه برای اوقات فراغت افراد برنامه ریزی های منطقی و مناسبی. اتخاذ نشده باشد زمینه گرایش به اعتیاد برای آنان مهیا می شود. چرا كه در این فرصت فرد با منحرفان و معتادان آشنا می گردد و به آن ها می پیوندد.
پس می توان نتیجه گرفت كه بیكاری یك عامل زمینه ای می باشد كه می تواند در كنار عوامل دیگر، مانند فقر، موجب روی آوری فرد به سوی اعتیاد گردد.
تأثیر دوستان
تقریبا در 60 درصد موارد اولین مصرف مواد به دنبال تعارف دوستان رخ می دهد. ارتباط ودوستی با همسالان مبتلا به سوء مصرف مواد، عوامل مستعد کننده قوی برای
ابتلای نوجوانان دانست. گروه همسالان به خصوص در شروع مصرف سیگار وحشیش، بسیار موثر هستند. جوانان به تعلق به یک گروه نیازمندند واغلب پیوستن به گروه هایی که مواد مصرف می کنند، بسیارآاسان است.
هرچند پیوند فرد با خانواده، مدرسه، اجتماعات سالم کمتر باشد، احتمال پیوند او با این قبیل گروه ها بیشترمی گردد.
قوانین
در دسترس بودن مواد مخدر علتی می باشد كه به همراه علل دیگر زمینه گرایش فرد را به اعتیاد ایجاد می نماید، به گونه ای كه اگر در فرد زمینه كجروی وجود داشته باشد و مواد مخدّر به آسانی در دسترس او قرار گیرد، از مصرف و توزیع آن دریغ نمی نماید.
فقدان قوانین جدی منع تولید، خرید وفروش، حمل ونقل ومصرف مواد، موجب وفور وارزانی آن می شود.
برای مشاوره در زمینه اعتیاد و نحوه ترک آن با ما تماس بگیرید.
02122308339 —-02122305827
درخواست مشاوره روانشناسی حضوری
درخواست مشاوره روانشناسی تلفنی
3)عوامل خانوادگی
كمبود محبت در خانواده یکی دیگر از علل و عوامل اعتیاد جوانان می باشد:
بسیاری از صاحب نظران در مسئله بزهكاری، كمبود محبت و ضعف عاطفی را ریشه اصلی جرم و انحراف دانسته اند. تحقیقی از غرب درباره بزهكاران نشان داده است كه ۹۱ درصد. مجرمان در ارتباط با جرم به نحوی دچار مشكل عاطفی بوده اند.
فرد در خانواده زمانی كه نیازهای عاطفی اش برآورده نشود، مجبور می شود دست نیاز به سوی دیگران دراز نماید. در این زمان است كه شكارچیان از این موقعیت ها سوء استفاده می كنند و با ارتباط عاطفی دروغین افراد را به سوی انحراف می كشانند.
افراط در محبّت:
زیاده روی در محبت نیز خود مانند كمبود محبت اثر منفی بر تربیت فرزندان دارد، به نحوی كه فرزند همیشه متكی به پدر و مادر می باشد وهیچ گاه احساس استقلال و بزرگ منشی نخواهد كرد. زمانی كه چنین فردی وارد جامعه شود و در این موقعیت از محبت های پدر و مادر به دور باشد، احساس كینه و عقده جویی می نماید و برای جبران این مسئله دست به هر خلافی خواهد زد.(علل و عوامل اعتیاد جوانان)
فقر مالی در خانواده:
متأسفانه طبق پژوهشهای انجام شده فراوانی افراد معتاد وابسته به خانواده های فقیر وتنگدست بیشتر از سایر طبقات می باشد. البته نمی توان گفت بین فقر واعتیاد رابطه مستقیم وجود دارد. این موضوع بستگی به فرهنگ خانواده از قبیل اعتقاد به موازین دینی واخلاقی وسایر ارزشهای اجتماعی وتحصیلات اعضاء خانواده دارد. بنابراین اگر خانواده هم دچار فقر اقتصادی باشد وهم فقر فرهنگی گرایش انحراف وفساد بیشتر است .
اعتیاد یكی از اعضای خانواده دلیل :
یکی دیگیر از علل و عوامل اعتیاد جوانان این موضوع است افرادی كه در خانواده های معتاد زندگی می كنند، ترس و قبح معتاد شدن برایشان از بین رفته است. و عادی شدن مصرف مواد در خانواده موجب سهولت گرایش دیگر اعضا به
مصرف مواد مخدر می شود.
اگر پدر و مادر در خانواده معتاد باشند اعتیاد آن ها از یك سوكنترل و تسلط آن ها را. بر فرزندان كاهش می دهد و از سوی دیگر عامل انتقال این عادت به فرزندان می شود. البته گاهی اوقات برخی فرزندان به دلیل انزجار از رفتار پدر و مادر و عبرت گرفتن از آن ها، از این صفت دوری می جویند، اما چنین والدینی در گرایش به اعتیاد فرزندانشان نقش مؤثر دارند.نتایج تحقیقات نشان میدهندكه بسیاری از معتادان در خانواده، افراد معتاد، از قبیل پدر، مادر، پدربزرگ و… داشته اند.
ستیزه والدین:
خانواده، حریم امن و آرامش است. ستیزه و اختلاف در خانواده از علل مهم گرایش افراد به ناهنجاری ها واعتیاد است. افراد پرورش یافته در خانواده نابسامان و از هم گسیخته زمینه های بیشتری درگرایش به انحراف واعتیاد دارند.
خانواده سختگیر
فرزندان در خانواده هایی سخت گیر معمولا اجازه ابراز عقیده ندارند ودر طول فرایند رشد اعتماد بنفس آنها گرفته شده، در برابر کوچکترین رویداد به دلیل نداشتن توانایی در تصمیم گیری به مواد اعتیاد آور پیدا می کنند.(علل و عوامل اعتیاد جوانان)
از مهمترین علت های سخت گیری خانواده می توان به عوامل زیر اشاره کرد:
داشتن تضادهای فکری میان پدر ومادروفرزند، عدم توجه والدین به خواسته های صحیح ومنطقی فرزندان، تحقیر فرزندان ، پرخاشگری وتند خویی پدر ومادر نسبت به فرزندان.
خانواده سهل گیر
در این خانواده ها زمانی که پدر یا مادر وظایف خود را به شایستگی انجام نمی دهند، مجبور می شوند برای جبران این نقیصه امتیاز هایی به فرزندان بدهند، غافل از آن که این امتیاز، شرایط را برای گرایش فرد به سوی رفتار های پر خطر فراهم می کند.
از عواملی که باعث می شود خانواده نسبت به فرزندان خود آسانگیری کند وزیاد برای آنها محدودیت ایجاد نکند، نمونه های زیر قابل تأمل است:
مشغله پدر ومادر ویا یکی از آنها ، عدم آگاهی والدین نسبت به رفتارهایی که منجر به اعتیاد می شود وجود ضعف های شخصیتی در پدر ومادر تایید اعتیاد فرزندان با رفتار های غیر مستقیم.
رفاه بیش از حد
درحال حاضر پژوهشهای اخیر نشان می دهند که علاوه بر فقر مالی در خانواده، افراد با رفاه بیش از حد هم به سمت اعتیاد رفته اند.
دلیل اصلی ومهمی که باعث می شود که ما اغلب معتادان ثروتمند را کمتر می بینیم، این است که این قبیل افراد به دلیل این که می توانند خود را در شرایط مطلوب از نظر غذایی قرار دهند، کمتربه چشم می آیند ودیر تر به شرایط تخریب جسمی می رسند.
تحصیل ورابطه اش با مصرف مواد اعتیاد آور
حقیقت تلخی در رابطه با مصرف کنندگان مواد مخدر این است که بیش از نیمی از افرادی که به مصرف مواد مخدر گرایش پیدا می کنند، کسانی اند که تحصیلاتی پایینی دارند. پدیده بی سوادی رابطه مستقیم با شمارمعتادان دارد.
این اصل درموردمعتادانی که به مواد روان گردان رو می آورند،کاملا متفاوت است. تحقیقات نشان می دهد افرادی که تحصیلات بالایی دارند، بیشترتمایل به استفاده از مواد روان گردان دارند. مواد روان گردان به دلیل این که باعث می شود فرد در اوایل مصرف توجه وتمرکز بیشتری پیدا کند، بیشترمورد استفاده قرار می گیرد. چه بسیار افراد تحصیل کرده وتوانمندی که در ابتدا برای بهتردرس خواندن وبهتر فهمیدن تجربه کرده اند.
شکست ها وعدم موفقیت در تحصیل:
عوامل تحصیلی یکی ازعوامل موثر بر اعتیاد است. موفقیت های تحصیلی، اهداف تحصیلی مناسب وواقع بینانه، انتخاب اهداف متناسب با توانایی وامکانات فردی، تمایل. به تحصیل در مقاطع بالاتر ودستیابی به شغل مورد نظر از عواملی است که می تواند از اعتیاد پیشگیری نماید. در عوض شکست های تحصیلی، عملکرد تحصیلی ضعیف ونداشتن حس جاه طلبی های تحصیلی وانگیزه پیشرفت از عواملی است که می تواند زمینه ساز اعتیاد باشد.
کمبود امکانات حمایتی، مشاوره ای ودرمانی:
کمبود این امکانات سبب می شود افراد به هنگام نیاز وبروز مشکلات روانی نتوانند به راحتی به یک مشاورمراجعه کنند. سعی در خود درمانی داشته باشند وبه سراغ استفاده از مواد بروند. همچنین باعث می شود افراد هنگامی که مشکلات در زندگی خود دارند از امکانات حمایتی لازم جهت مقاله. با مشکل خود بر خوردار نشده وبه مصرف مواد به عنوان راهی برای مقابله با مشکلات نگاه می کنند.
بنابراین نیاز به مشاوره های روانشناختی واعتیاد در طول زندگی هر. فرد جهت پیشگیری وکاهش عوامل اعتیاد لازم وضروری می باشد .
در مرکز مشاوره مهستا در زمینه مشاوره اعتیاد فردی ومشاوره اعتیاد خانواده آماده ارائه خدمات مشاوره به شما عزیزان هستیم.
خوشحال می شویم دیدگاه ونظر خود را بنویسید.
بیشتر بخوانید:چه عواملی باعث عود و لغزش می شود
منابع( مقاله علل و عوامل اعتیاد جوانان)
قدیمی .سهیلا .( 1392) رابطه ویژگی های شخصیتی دانشجویان غیر معتاد و معتادان و میزان گرایش به اعتیاد دانشجویان غیرمعتاد به اعتیاد بر اساس آزمونهای MCMI3 و گرایش به اعتیاد . پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن
مدنی، سعید.(1381). خانواده و اعتیاد، مجموعه مقالات دومین همایش ملی آسیب های اجتماعی در ایران، تهران، آگاه.
عربیان ،نرگس.(1382). «اعتیاد و راه های پیشگیری از آن با تأكید بر تربیت و خانواده»، مجله حیات سبز، ش سوم
ستوده،هدایت الله.(1389). آسیب شناسی اجتماعی،انتشارات آوای نور
حاجی لو،محمد رضا.(1388). ریشه های درد(1)تاریخچه وعلت های گرایش به موادمخدر، نگاه،چاپ اول
آزاد،حسین.(1382). آسیب شناسی روانی(1)،انتشارات بعثت-چاپ هفتم.
طارمیان. فرهاد.(1389). حقایقی درباره زندگی سالم و بدور از مواد .مرکز مشاوره دانشجویی دانشگاه تهران
منابع